Q&A Respect-campagne BE-NL

Ongewenst gedrag is gedrag waardoor iemand zich onveilig, gediscrimineerd, denigrerend bejegend, geïntimideerd of buitengesloten voelt. Denk bijvoorbeeld aan iemand ongepast aanraken, zoals een hand op de billen leggen. Een opmerking dat een taak niet goed is uitgevoerd, valt daar niet onder. Het verschil zit vaak in of het gericht is op het werk of op de persoon zelf. Daarbij is het belangrijk dat je zelf aangeeft of bepaald gedrag voor jou wel of niet kan. Luistert de ander niet naar jouw grens, dan spreken we van ongewenst gedrag. Wordt er wél geluisterd en stopt het gedrag, dan is het opgelost. Het aangeven van je grens is dus een belangrijke stap.

In de eerste plaats: geef duidelijk aan dat het gedrag voor jou niet kan. Soms besef je dat pas later, en ook dan hoef je je zeker niet schuldig te voelen. Herken je het ongewenste gedrag op het moment zelf, zeg dan duidelijk: “Dit kan niet voor mij.” Komt het besef pas achteraf, dan kan je het alsnog aankaarten. Je kan dit rechtstreeks bij de betrokken persoon doen, of het melden aan je manager of aan HR. Als er dan nog geen oplossing komt, kan je terecht bij een interne vertrouwenspersoon, een externe vertrouwenspersoon, en indien nodig zelfs bij de politie of via SpeakUp. Het belangrijkste is dat je jouw grens aangeeft en weet dat er altijd stappen en mensen zijn die je kunnen ondersteunen.

Als je getuige bent van ongewenst gedrag, is het belangrijk om aan te geven dat het niet kan. Zeg bijvoorbeeld: “Hé, dit kan niet.” Lachen of meegaan met de situatie helpt niet en kan het gedrag zelfs versterken. Als de persoon erbij is over wie het gaat, kan jouw reactie hem of haar ondersteunen om ook de eigen stem te laten horen. Is die persoon er niet bij, dan maak je met jouw reactie duidelijk aan de dader dat dit gedrag niet oké is en dat ook anderen het afkeuren. En zelfs als je pas later beseft wat er gebeurd is, kan je alsnog terugkomen op de situatie en zeggen: “Dat vond ik niet gepast.” Zo draag je bij aan een respectvolle omgeving.

Elke melding van ongewenst gedrag wordt serieus genomen en zorgvuldig opgevolgd. Daarbij worden beide partijen bevraagd: zowel de persoon die het gedrag heeft gesteld als degene die het heeft gemeld. Het is dus niet mogelijk om zomaar en zonder gevolgen iemand te beschuldigen. Enkel wanneer de beschuldigingen gegrond blijken, wordt er overgegaan tot maatregelen. Die kunnen variëren van een gesprek met de betrokken personen, tot een formele waarschuwing, en in zware gevallen zelfs tot ontslag voor zware fout. In dat laatste geval betekent dit ontslag zonder vergoeding en zonder recht op werkloosheidsuitkering. Het uitgangspunt is altijd een respectvolle en veilige werkomgeving.

Als je merkt dat je zelf ongewenst gedrag hebt gesteld, verwachten we in de eerste plaats dat je je excuseert. Een oprechte verontschuldiging houdt in dat je erkent wat er is gebeurd en duidelijk maakt dat het niet meer zal voorkomen. Het helpt om je in de plaats te stellen van de persoon die het gedrag heeft ervaren: hoe zou jij je voelen in die situatie? Zelfs als het nooit je bedoeling was, kan het toch kwetsend of grensoverschrijdend zijn. Door dit te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen, draag je bij aan een respectvolle werkomgeving.